Intracom Group

Trong thời Pháp thuộc, Phật Giáo đã bị coi như một tôn giáo hạ đẳng, phụ thuộc đối với phần đông dân tộc Việt Nam. Tuy nhiên, nếu ta đi sâu vào lịch sử Phật Giáo Việt Nam, từ thời kỳ mới lập quốc đến ngày nay, ta sẽ nhận thấy vai trò quan trọng của nó trong việc gây dựng văn hóa Việt-Nam. Để hiểu rõ hơn về Phật Giáo chúng ta cần tìm hiểu sâu hơn về lịch sử Phật Giáo Việt Nam.

Đôi nét về Phật giáo Việt Nam

Khi Phật giáo du nhập vào Việt Nam, đã được bản địa hóa và mang những đặc điểm tương đồng và khác biệt so với Phật giáo của các quốc gia khác trên thế giới. 

Việt Nam, thuộc vùng ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa cổ đại, thể hiện nhiều nét của văn hóa Trung Hoa, đặc biệt là tôn giáo. Tôn giáo Phật giáo có ảnh hưởng sâu rộng nhất ở Việt Nam, mang nhiều đặc trưng của hệ phái Phật giáo Bắc tông.

Tuy nhiên, ở miền Nam, hệ phái Phật giáo Nam tông cũng có ảnh hưởng không nhỏ, đặc biệt là trong cộng đồng người Khmer Nam bộ. 

Theo thống kê của Ban Tôn giáo chính phủ Việt Nam năm 2020, có hơn 4,600,000 tín đồ Phật giáo. Còn theo số liệu thống kê từ Giáo hội Phật giáo Việt Nam, cả nước có gần 45 triệu tín đồ quy y tam bảo, với 1002 đơn vị gia đình Phật tử và khoảng 44.498 tăng ni, hơn 14.775 tự, viện, tịnh xá, tịnh thất, niệm Phật đường.

Nguồn gốc lịch sử Phật Giáo Việt Nam

Phật giáo đã nhập vào Việt Nam từ rất sớm, khoảng thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên thông qua cả đường hải và đường bộ. Những dấu vết đầu tiên được ghi nhận qua truyện cổ tích Chử Đồng Tử về một nhà sư Ấn Độ học đạo. Luy Lâu (Bắc Ninh) đã trở thành trung tâm Phật giáo quan trọng trong quận Giao Chỉ từ thời Đầu công nguyên. Các dấu tích của Phật giáo tại Việt Nam được ghi nhận qua các truyền thuyết như Thạch Quang Phật và Man Nương Phật Mẫu, cũng như sự giảng đạo của Khâu Đà La (Ksudra) vào khoảng từ năm 168 đến 189. Phật giáo hình thành hệ thống tín ngưỡng thờ Tứ Pháp từ thời kỳ này.

Văn hóa Phật giáo trong đời sống và doanh nghiệpXem thêm

Vì tiếp nhận Phật giáo trực tiếp từ Ấn Độ, từ Buddha (bậc giác ngộ) được phiên âm trực tiếp thành “Bụt” và “Bụt Đà”, từ đó, từ “Bụt” trở nên phổ biến trong các truyện dân gian. Phật giáo Việt Nam lúc đó mang nét của Phật giáo Nam được địa phương hóa; “Bụt” được dân gian coi như một vị thần cứu giúp người tốt. Sau đó, từ thế kỷ thứ IV đến thế kỷ thứ V, với ảnh hưởng từ Phật giáo Trung Hoa, từ “Bụt” dần được thay thế bằng từ “Phật”.

Phật giáo đã rễ vào Việt Nam từ rất sớm. Trong thời nhà Đinh – Tiền Lê, nhà Lý, nhà Trần, Phật giáo phát triển mạnh mẽ, trở thành quốc giáo và ảnh hưởng đến mọi mặt trong cuộc sống. Nhưng đến thời nhà Hậu Lê, Nho giáo trở thành quốc giáo và Phật giáo bắt đầu suy thoái. Vào cuối thế kỷ XVIII, vua Quang Trung đã cố gắng hồi sinh Phật giáo, tuy nhiên, việc này không đạt được nhiều thành công do vua mất sớm. 

Đến thế kỷ 20, mặc dù ảnh hưởng mạnh của phong trào chấn hưng Phật giáo của các nước, Phật giáo Việt Nam lại phát triển mạnh mẽ khởi đầu từ các đô thị miền Nam với các đóng góp quan trọng của các nhà sư Khánh Hòa và Thiện Chiếu. 

Tóm lại, lịch sử Phật giáo Việt Nam trải qua bốn giai đoạn: 

• Từ đầu công nguyên đến hết thời kỳ Bắc thuộc. Đây là giai đoạn hình thành và phát triển rộng khắp
• Thời Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần là thời kỳ cực thịnh của Phật giáo
• Từ đời Hậu Lê đến cuối thế kỷ 19 là giai đoạn suy thoái
• Từ đầu thế kỷ 20 đến nay là thời kỳ chấn hưng.

>> Có thể bạn quan tâm đến: 9 hệ phái phật giáo Việt Nam

Ảnh hưởng của Phật giáo đến văn hóa truyền thống

Từ khi Phật giáo được truyền bá vào Việt Nam, nó luôn đi đôi với văn hóa và tiến bộ. Trong xã hội Việt Nam xưa và hiện nay, Phật giáo được vận hành theo một nguyên lý sống tốt đẹp đạo, không chỉ là tôn giáo mà còn là đạo đức và trí tuệ.

Nguyên lý “Cư trần lạc đạo” đã hình thành trong lịch sử văn hóa dân tộc từ khi các tôn giáo xuất hiện ở Việt Nam. Với Phật giáo, nguyên lý này được thể hiện rõ qua phương châm: Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội. Trong suốt quá trình hình thành và phát triển ở Việt Nam, phương châm này đã trở thành tôn chỉ và mục tiêu, điều hướng mọi hoạt động của Phật giáo. 

Khi Phật giáo du nhập vào Việt Nam, tính tích cực của giáo lí đã góp phần xây dựng và bảo vệ đất nước. Đạt đến đỉnh điểm ở nước ta dưới thời triều Lý, các vua nhà Lý đã chọn Phật giáo làm quốc đạo, coi trọng nhất vị thánh giáo để vấn kế hưng nước, an dân. Kết quả là kinh tế, văn hóa, đạo đức và xã hội phát triển mạnh mẽ.

Điểm đến lý tưởng cho dịp "du xuân lễ hội đầu năm 2024"Xem thêm

Trong cuộc đấu tranh giải phóng đất nước, Phật giáo luôn ủng hộ những người yêu nước. Có những tín đồ Phật giáo đã trực tiếp lãnh đạo nhân dân trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, như cuộc khởi nghĩa của Lý Phật Tử vào cuối thế kỷ VI và đầu thế kỷ VII. Như vậy, Phật giáo Việt Nam, từ những bước phát triển đầu tiên, đã thực sự trở thành một phần của dân tộc.

Văn hóa Phật giáo truyền thống luôn đóng vai trò quan trọng trong văn hóa Việt Nam. Với hơn mấy nghìn năm lịch sử, sự hiện diện của Phật giáo đã ảnh hưởng sâu sắc vào bản sắc của dòng dân tộc Lạc Hồng. Intracom hy vọng rằng thông qua bài viết này, bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về lịch sử Phật giáo Việt Nam.