Intracom Group

Chất thải nhựa đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng trên toàn cầu. Sự tiêu thụ quá mức các sản phẩm nhựa và việc thu gom, tái chế, và tái sử dụng không hiệu quả đã dẫn đến sự lan tràn chất thải nhựa trong môi trường, gây ra tình trạng “ô nhiễm trắng” và đánh đổi mất hàng nghìn năm.

Chất thải nhựa là gì?

Chất thải nhựa là những sản phẩm hoặc thành phần của sản phẩm được làm từ nhựa, sau khi sử dụng bị bỏ đi. Nhựa là một loại vật liệu tổng hợp được tạo ra từ quá trình trùng hợp các monome, có đặc tính nhẹ, bền, dễ tạo hình, giá thành rẻ, nên được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống và trở thành chất thải sinh hoạt phổ biến.

Chúng có thể bao gồm các loại nhựa như PET (Polyethylene terephthalate), HDPE (High-density polyethylene), PVC (Polyvinyl chloride), LDPE (Low-density polyethylene), PP (Polypropylene) và PS (Polystyrene).

Chất thải nhựa gây ra nhiều vấn đề môi trường như ô nhiễm đất, nước và không khí, tác động đến đời sống của các sinh vật và con người.

Chất thải nhựa: Vấn nạn toàn cầu!

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới WHO và Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), mỗi phút trên thế giới có 1 triệu chai nhựa được bán ra và mỗi năm có khoảng 5.000 tỷ túi nilon được tiêu thụ. Từ những năm 1950 đến năm 2018, ước tính có khoảng 6,3 tỷ tấn nhựa đã được sản xuất trên toàn thế giới. Dự báo đến năm 2050, có khoảng 13 tỷ tấn rác thải nhựa sẽ bị chôn lấp hoặc xả thẳng ra đại dương.

Nhựa có tốc độ phân hủy rất chậm, từ 400 đến 1.000 năm. Trong quá trình này, chất thải nhựa phân hóa thành những mảnh vụn nhỏ, phân tán trong đất, nước và không khí.

Chất thải nhựa là vấn đề môi trường toàn cầu, đặc biệt là ở các quốc gia có bờ biển dài, như Trung Quốc, Indonesia, Philippines, Việt Nam và Sri Lanka. Theo thống kê, 5 quốc gia này chiếm khoảng 60% tổng lượng thải nhựa trong đại dương.

Việt Nam là một trong những quốc gia có lượng chất thải lớn nhất

Việt Nam là một trong những quốc gia có lượng chất thải nhựa thải ra môi trường lớn nhất, đứng thứ 17 trong 109 quốc gia. Mỗi năm, Việt Nam thải ra môi trường khoảng 1,8 triệu tấn, trong đó có 0,28 – 0,73 triệu tấn thải ra biển.

Chất thải nguy hại không lây nhiễm là gì? Phân loại chất thải này thế nào?Xem thêm

Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Việt Nam thải ra khoảng 1,8 triệu tấn chất thải nhựa mỗi năm, trong đó chỉ có 27% được tái chế. Tiêu thụ nhựa bình quân đầu người ở Việt Nam đã tăng mạnh từ 3,8 kg/người năm 1990 lên 41,3 kg/người năm 2018. Đặc biệt, tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, trung bình mỗi ngày có 80 tấn thải ra.

Trong khi đó, lượng phế liệu nhựa nhập khẩu vào Việt Nam để sản xuất nhựa tăng phi mã theo từng năm, từ 18.548 tấn năm 2016 lên 175.000 tấn năm 2018.

Hiện nay, cả nước có hơn 200 nhà máy xử lý rác và lò đốt rác hỗn hợp. Trong số đó, 70% lượng rác thải được xử lý bằng công nghệ chôn lấp, trong khi 80% bãi chôn lấp không hợp vệ sinh. Chỉ có 13% rác thải được đốt cháy để thu hồi năng lượng.

Việc sử dụng công nghệ chôn lấp là lạc hậu, tốn tài nguyên đất và gây nhiều tác hại cho môi trường, bao gồm: phát tán khí mêtan, ô nhiễm mạch nước ngầm, ô nhiễm đất, không khí, và ảnh hưởng đến các loài động vật.

Giải pháp giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa

Chính phủ và Quốc hội đã ban hành nhiều chính sách, quy định để giảm thiểu ô nhiễm chất thải nhựa.

Cụ thể, Chỉ thị số 33/CT-TTg ngày 20/8/2020 của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tăng cường quản lý, tái sử dụng, tái chế, xử lý và giảm thiểu chất thải nhựa. Chỉ thị này đã đưa ra các mục tiêu cụ thể như: giảm thiểu 50% lượng túi ni lông sử dụng một lần vào năm 2025, tăng tỷ lệ tái chế lên 25% vào năm 2025.

Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) được Quốc hội thông qua ngày 17/11/2020 cũng đã có nhiều quy định mới về quản lý chất thải rắn, trong đó có rác thải nhựa. Luật này yêu cầu người dân phải thực hiện phân loại rác tại nguồn.

Chất thải chăn nuôi: Thách thức và cách giải quyếtXem thêm

Đối với nhà sản xuất, Luật có quy định về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, theo đó nhà sản xuất phải có trách nhiệm tái chế các sản phẩm có giá trị tái chế cao. Để thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhà sản xuất phải có kế hoạch tái chế và trình Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt. Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ theo dõi, giám sát việc thực hiện kế hoạch này và công bố tỷ lệ tái chế và quy chuẩn tái chế hàng năm.

Để giải quyết vấn đề ô nhiễm chất thải nhựa, cần có các biện pháp mạnh mẽ hơn nữa, bao gồm cả chế tài xử lý vi phạm. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có các quy định cụ thể về chế tài xử lý, do đó việc nâng cao ý thức, truyền thông về việc thay đổi thói quen, hạn chế sử dụng rác thải nhựa cần được chú trọng hơn nữa.

Tất cả những giải pháp này đều cần được triển khai đồng bộ và hiệu quả để góp phần giải quyết vấn nạn ô nhiễm chất thải nhựa, bảo vệ môi trường sống xanh – sạch – đẹp cho thế giới.